22-05-24 Café de Verlossing, een opera over een dorp dat leegloopt, is een fantasierijke kermis van dolende zielen, gespeeld in de Grote Sint-Laurenskerk. In De boer op hoort het publiek op een melkveehouderij in Zuidschermer de worstelingen van zes boeren
Het is een bonte bende, de gasten die samen komen in Café de Verlossing. Kleurrijke paradijsvogels zijn het, carnavalsfiguren, alsof ze uit een schilderij van James Ensor zijn gekropen. Ze zingen een drinklied, heffen het glas met een gin-tonic en een bitterbal. Maar onder de vrolijkheid schuilt de weemoed over voorbijgegane levens.
In de volksopera Café de Verlossing, een van de vele locatievoorstellingen die deze week te zien is op Karavaan Festival, kan het publiek de clientèle van dit opmerkelijke café observeren. In deze productie van muziektheatergezelschap Silbersee worden filosofische levenswijsheden gecombineerd met nostalgische volksverhalen en vette meezingers. Plaats van handeling is de Grote Sint-Laurenskerk, hartje Alkmaar, waar van nature een sacrale sfeer hangt, maar waar deze cafébezoekers voor voldoende blasfemisch entertainment zorgen.
Commedia dell’arte
Jibbe Willems schreef een libretto met als uitgangspunt een fictief dorp waar alle jeugd is verdwenen, en ook de bakker en kruidenier. Alleen het dorpscafé is er nog, maar dat is verhuisd naar de kerk. Daar komen de oude zielen samen, in een uitbundig ritueel van dans en muziek, met af en toe ontroerend mooie koorzang. In ontregelende arrangementen en met hammondorgel ter begeleiding worden liedjes gezongen als Les feuilles mortes en Sag mir, wo die Blumen sind, maar ook nieuwe composities. De sfeer is die van een commedia dell’arte, soms macaber, soms hoopgevend optimistisch.
Café de Verlossing is een fantasierijke kermis van dolende zielen, gespeeld door professionals en senioren uit Alkmaar en omgeving. Hier en daar vliegt het verhaal wat uit de bocht, door te veel zijlijntjes en flauwe actuele verwijzingen (opvang in de regio, functie elders). Maar dat wordt dan weer opgevangen door bijvoorbeeld een hemels mooi en theatraal uitgevoerd Avé Maria.
Tepelkwastjes
Ook jonge, beginnende theatermakers krijgen hun kans op Karavaan Festival. Zo zijn studenten van de muziektheateropleiding van Artez te zien in het woningcrisisstuk Road to Nowhere. Lang het Alkmaars Kanaal worden woningen gebouwd. In een absurdistisch spelshowformat worden deze zeldzame huizen verloot aan de zieligste woningzoekers. Publiek mag stemmen. Wordt het de alleenstaande moeder? De dakloze natuurkundedocent? Of toch de rare kunstenaar met tepelkwastjes? Regisseur Silke van Kamp houdt de toon licht en het tempo hoog. Oplossingen hebben de acteurs niet, wel vermakelijke satire.
Boerenverhalen
Naast de locaties in Alkmaar zelf vindt een groot deel van het festival plaats op de erven en weilanden van boeren rondom de stad. Sommige van die voorstellingen gaan ook over de problemen waar ze op het platteland mee te maken hebben. Zoals De boer op. Locatie: ’t Koehotel, een melkveehouderij in Zuidschermer. Onder andere in de stallen, op het weiland en ín de mestopslag vertellen acteurs boerenverhalen. Zes jonge schrijvers interviewden boeren uit de regio en schreven ieder een monoloog. Publiek trekt in twee groepen langs ieder drie van deze zes portretjes.
Gemene deler in alle verhalen is de spagaat waarin veel (kleine) boeren zich bevinden. Aan de ene kant is er de wil om aan te passen, aan de andere kant is er de overdaad aan regels en eisen waaraan ze moeten voldoen. En dan is er ook nog het grootkapitaal dat de kleine ondernemers helemaal uitknijpt.
Acteur Jasper Koopmans speelt bijvoorbeeld een jonge boer (en amateurgoochelaar) die twee louche onderhandelaars van netbeheerder Tennet op zijn erf krijgt. Er moet een stroomkabel dwars door zijn land heen worden gelegd. Met zijn bescheiden trukendoos blijkt hij machteloos tegen het tweetal: het is meewerken (ondertekenen) of kapotgeprocedeerd worden.
Tim Schouten speelt een introverte boer die niets moet hebben van de protesten op trekkers in Den Haag, maar zich wel doodgemoedereerd door een muur van bureaucratie worstelt. Marit Hooijschuur ten slotte speelt juist zo’n activistische boerin. Toch zul je geen groot drama of felle bewoordingen meekrijgen in De boer op. Het blijft, zoals eigenlijk vrijwel altijd op Karavaan, gezellig.
