THEATERKRANT: ‘DEELS GESLAAGDE ELEKTRONISCHE OPERA OVER VROUWEN DIE HUN STEM WILLEN LATEN HOREN’

29-05-2023 Twee vrouwen, twee eeuwen, twee verhalen: met dat idee in het achterhoofd maakt Koen Verheijden, in 2020 afgestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht, de elektronische opera Antje als onderdeel van Festival Karavaan en in samenwerking met Toneelschuur Producties. Ofschoon de beeldende teksten je door de achttiende eeuw loodsen, doen de beschrijvingen van het heden af aan zijn dubbele portret. Wat niet helpt, is dat actrice Marie-Mae van Zuilen, die beide rollen op zich neemt, kampt met een keelontsteking. Zo wordt het opera-element nauwelijks ingelost.


Melancholische muziek vult de consistoriekamer in de Grote Kerk te Alkmaar. Het is 19:00 uur en nog licht buiten. Toch branden de spots in de kroonluchter boven het hoofd van actrice Van Zuilen. Luid katapulteert Van Zuilen het publiek, zittend in kerkbanken, naar het 1794 van de ongehuwde Antje Hofmeijer. Op Amélie Poulain-achtige wijze – als er een camera op haar gezicht had gestaan, sprak ze in de lens – neemt het vierentwintigjarige hoofdpersonage je op sleeptouw door de Rijp, net onder de rook van Alkmaar. Het is het dorp waar ze woont, voor het eerst seks heeft, en te boek komt te staan als ‘een vies klein sletje’.

Verheijden verdiept zich in zijn regies geregeld in figuren die cruciale (historische) gebeurtenissen vanaf de zijlijn gadeslaan. Eerder dit jaar ging zijn eerste grotezaalvoorstelling Dochters van Nino, over transgenerationeel trauma en vier generaties vrouwen, in première. Met Antje maakt de jonge regisseur een fragmentarische reconstructie van voorvallen uit Hofmeijers geschiedenis. Voor zijn tekst duikt Verheijden in archiefmateriaal en stuit op het verhaal van een vrouw die onbedoeld zwanger raakt en door haar gemeenschap te schande wordt gezet.

In de voorstelling zijn verleden en heden fraai met elkaar verweven door de kostuumontwerpen van Kevin Pieterse. De lange trouwjapon met daarover een chique Parijse trenchcoat worden beide soepel aan- en uitgetrokken, ook de melkmeisjesmuts toont een delicate tijdsschets. Sterk zijn de anekdotes die zich in de geschiedenis afspelen en inzoomen op de ontmoeting tussen Antje en haar buurjongen, Sibo Holling. Opgewonden voert Van Zuilen je via ‘goedkoop bier’ en ‘dromen over de toekomst’ naar het moment van geslachtsgemeenschap. Duidelijk bouwt ze de spanningsboog op, die zich vooral uit in haar verhalende vertelstijl met stemverheffingen en -dalingen. Dit bereikt een climax wanneer ze de jongeman voor het gerecht sleept, omdat hij zijn vaderschap glashard ontkent.

Waar Van Zuilen de teksten vloeiend oplepelt, haalt ze de hoge noten tijdens de ‘elektronische opera’ kort na de rechtbankpassage amper. Gek is dat niet, gezien de actrice, uitgerekend op de première, last heeft van een keelontsteking. De vrij heftige uithalers en flikkerende paarse spotlichten worden ingezet om het verleden (de passage over rechtbank) aan het heden te verbinden. Toch komt de korte passage die volgt, waarin een jonge vrouw zich schuilhoudt in een wc-hokje op school en bang is om ‘niet geloofd te worden’, vrij abrupt. Het had een prachtig bruggetje naar actuele thematiek, slutshaming, kunnen opleveren, maar wordt in tegenstelling tot de vrouw uit 1794 niet uitgediept. Hoewel de makers hebben ingezet op twee verschillende eeuwen, is het in Antje vooral de geschiedenislijn die boeit.

Recent nieuws

Bezorger geeft bloemetje aan bezorgster terwijl op de achtergrond aan de lopende band word gewerkt
Moon Saris

KARAVAAN FESTIVAL MAAKT IMPACT MET PRIKKELEND PROGRAMMA VAN NIEUWE GENERATIES

ALKMAAR – 10 juni 2025 Een boeiende voorstelling over het Indonesisch slavernijverleden, de complexe wereld van agenten gebracht in een wervelende spektakelvoorstelling of een Alkmaarse burgemeester met grootheidswaanzin in een fraaie stadsopera. Twaalf dagen lang kon je het meemaken tijdens het bekende locatietheaterfestival van Karavaan. Met prikkelende thema’s schuwde Karavaan Festival de hedendaagse spanningen in de samenleving niet, maar wist het op theatrale wijze een brug te slaan tussen het publiek en wat er in de wereld speelt. Met het festival bereikte Karavaan ruim 29 duizend bezoekers en wist daarmee een breed en divers publiek aan te spreken.

Lees verder
Tim speelt met zijn saxofoon op een boerderij voor een zittend publiek
Moon Saris

LANCERING PLATFORM NIEUW PEIL, OUDE GROND – EEN CULTUREEL PROGRAMMA OVER WATER EN BODEM IN NOORD-HOLLAND NOORD

ZUIDSCHERMER - Op dinsdagavond 4 juni om 19:00 vindt in Zuidschermer de feestelijke lancering plaats van het meerjarig cultureel programma Nieuw Peil, oude grond, een samenwerking tussen Karavaan, Stedelijk Museum Alkmaar en BPD Cultuurfonds. Dit bijzondere initiatief stelt de transformatie van het Noord-Hollandse landschap centraal en brengt via kunst en cultuur urgente vragen rond water, bodem en leefomgeving tot leven.

Lees verder

Indrukwekkende VR-experience op Yes In My Backyard Festival van Plant een Olijfboom

ALKMAAR - Tijdens het Yes In My Backyard Festival in Alkmaar is zaterdag 7 juni van 16.00 tot 20.00 uur de indrukwekkende VR-experience te zien van Plant een Olijfboom. De installatie is onderdeel van de Tegenlicht Meet-up De kunst van het wegkijken, die in de avond na de experience te bezoeken is. De beleving nodigt bezoekers uit om letterlijk stil te staan bij onrecht, vanuit nieuwsgierigheid, zonder oordeel – en met ruimte voor reflectie en gesprek.

Lees verder

Volg ons op social media!

Winkelwagen