Theaterkrant 7-08-2021, De hoofdrol in de voorstelling Grondproeven is voor knolselderij. De tamelijk lompe, bruine knol is niet de meest sexy en fotogenieke groente en behoort volgens velen, net als snijbiet, aardpeer en pastinaak, terecht in de categorie Vergeten groenten. Grondproeven is niet minder dan de theatrale rehabilitatie van knolselderij. En pastinaak krijgt ook meteen een culinair steuntje in de rug.
Voorgerecht: Knolselderij-mierikswortelsoep, beluga linzen, pastinaak krokantje, lobbige room, rode chilipeper
Voor Grondproeven is het jaarlijkse locatiefestival Karavaan neergestreken in de gigantische schuur van boerderij Vaalburg in Zuidschermer, waar torenhoog kuubkisten vol knolselderij staan opgestapeld. Als de grote toegangsdeur wordt opengeschoven, hebben we prachtig zicht op het land met frisse, groene gewassen. De twee muzikanten en twee acteurs springen bij in de bediening van de gasten, die verspreid over de hele hal een (zalige) vegetarische driegangenmaaltijd voorgeschoteld krijgen, bereid door Titia Bouwmeester en drie koks. De meeste ingrediënten zijn eerder op de dag van het land gehaald. Bouwmeester is een vertrouwde programmamaker van Karavaan met veel belangstelling voor de ontwikkelingen in de landbouw rond Alkmaar. Recent studeerde ze af als vegetarisch chef-kok en in Grondproeven komen al haar liefdes bij elkaar.
Hoofdgerecht: Knolselderij-stuk, aardappelpuree, soubise (uiensaus), broccoli uit de oven, marmelade van rode ui, zwarte mosterdkaviaar, groene salade met rode biet
Voor de teksten zijn Bouwmeester en de twee acteurs, Rogier Schippers en Danielle van Vree, bij boeren in de omgeving van Alkmaar langs geweest. Het zijn allemaal keihard werkende mensen – het is geen uitzondering dat ze om middernacht naar bed gaan en er vier uur later al weer uitstappen – die worstelen met de strenge Europese regelgeving om de klimaatsverandering het hoofd te bieden. Wie maakt de transitie van gangbare naar biologische landbouw en zo ja, in welk tempo doe je dat?
Geen kunstmest, niet ploegen, geen bestrijdingsmiddelen en dan ook nog ruimte bieden aan vogels en belangrijke insecten. Een jaar te veel of te weinig regen en de oogst is naar de knoppen, probeer dan maar eens het hoofd boven water te houden. De consument wil alleen perfect ogende, goedkope groente en is te belazerd om een onschuldige luis of een beetje aarde van de groente te wassen, terwijl de supermarkt de prijs zo laag mogelijk wil houden. ‘Supermarkten bevoorraden is eredivisie’, verzucht een van de boeren.
Als je de teksten van de boeren op een rij zet, kun je als publiek niet anders dan nog meer sympathie krijgen voor de boeren, die zich met goede reden de apotheek van de wereld noemen. Maar goede bedoelingen en een uiterst plezierige sfeer blijken niet voldoende voor vloeiend theater. Er was ongetwijfeld meer tijd nodig om muziek, in de huid van de boer kruipen en een maaltijd serveren in een pop-uprestaurant op elkaar af te stemmen.
Dessert: Knolselderij-citroen ijs, fruitbrood, stroop van rode biet met steranijs, bietenpoeder
Nee, we horen hier geen boeren uit de agressief activistische hoek van Farmers Defence Force, maar wel boeren die behoorlijk in de knel zitten. In het slotakkoord van de voorstelling gaat een van de boeren in een soort Zoom-discussie met Frans Timmermans, de grote man van de Europese Commissie die met zijn Green Deal eist dat binnen negen jaar een kwart van de landbouwgrond biologisch moet zijn om de klimaatdoelstellingen te halen. Dat is nu nog geen vier procent. Volgens Brussel zal de helft van de boeren moeten verdwijnen. Een van de boeren vraagt zich wanhopig af waar dan nog het verdienmodel voor de boer zit. De mentaliteit van de innovatieve boeren komt heel mooi naar voren in het slotlied van deze genoeglijke avond, een liefdeslied over rode kool.
